'Ik zing over de strijd en de man die uit Troje gevlucht is', zo opent Vergilius’ heldendicht over Aeneas, de door de goden uitverkoren Trojaanse stamvader van de Romeinen. De Aeneis is de levensgeschiedenis van Aeneas, de man die ontsnapt aan de verwoesting van Troje, de wereld omzwerft, talloze gevaren en de liefde ontwijkt, Italië onderwerpt, en uiteindelijk aan zijn van de goden gegeven missie voldoet: de vestiging van Rome.

Vergilius (70-19 vC) heeft met de Aeneis in één epos de Romeinse versie willen maken van Homerus' Ilias en Odyssee. Aeneas is de veroveraar, wiens strijd zal uitmonden in de vrede van Augustus en de heerschappij van Rome over Europa en Afrika. Zijn tocht langs de kusten van de Middellandse Zee, door het onderaardse dodenrijk, is gericht op zijn bestemming. Aeneas is de held zonder eigenschappen: zijn lot is bepaald door de geschiedenis.

De Aeneis is het nationale epos van het Romeinse volk. Moed, heldenstrijd, overwinning vormen de onontbeerlijke ingrediënten van het mythische ontstaan en de opkomst van de macht van het Romeinse rijk. De vermenging van goddelijke uitverkiezing en mannelijke heldhaftigheid, van vredestichtende oorlog en brute veroveringsdrift, van noodlot en tragiek heeft van Aeneas, het epos en zijn held, een icoon gemaakt in de traditie van de westerse geschiedenis en cultuur.

Beluister een fragment uit boek 4 van de Aeneas over de zelfmoord van Dido, voorgedragen door Jeroen Willems.