Juryrapport Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies

Binnen het kwalitatief grote aanbod opteerde de jury voor De tranen van de herinnering. Het gesprek met de doden van Jürgen Pieters. In dit boek, waarvan titel en ondertitel verwijzen naar Arendt en Greenblatt, brengt de auteur een zevental essays bijeen rond de vraag naar de verhouding tussen literatuur en geschiedschrijving. In de lijn van het new historicism benadrukt Pieters de betrokkenheid van de historicus en de lezer bij het verleden dat hij, als onderdeel van de geschiedenis, alleen vanuit zijn eigen tijd en ruimte kan benaderen. Daarbij krijgen belangrijke literaire teksten een grote historische meerwaarde in vergelijking met de gewone historische bronnen.

De rijke thematiek van het boek, een ware verkenningstocht doorheen de grote bibliotheek van de westerse literatuur, splitst zich op in verschillende vragen: waarom blijven werken van sinds lang overleden schrijvers ons appelleren alsof die geen dode teksten zijn, maar spreken in onze eigen tijd? Wat gebeurt er als wij lezen? Hoe kan een gesprek met de doden authentieker zijn dan een gesprek onder levenden? Vanwaar dat verlangen om het verleden te leren kennen in een gesprek met de doden? En wat is de betekenis van de melancholie in deze conversatie?
Deze ogenschijnlijk uiteenlopende thema's die veelal in afzonderlijke capita worden behandeld maar ook via een associatieve gedachtegang geregeld terugkeren, komen alle samen in de epiloog die de interne samenhang van het boek verduidelijkt en een pleidooi is om de dialoog met de doden te zien als een gesprek met vrienden.

Het rijke materiaal waaruit Jürgen Pieters put strekt zich uit van Homerus tot Barthes, over Vergilius en Dante, Petrarca en Machiavelli, Huygens en Shelley, Flaubert, Michelet, Proust en vele anderen. Dit intelligent en fascinerend boek getuigt van belezenheid en eruditie, zonder dat de literatuurwetenschapper Pieters die kennis uitdrukkelijk etaleert.
De auteur is bovendien een goed verteller. Voor een ruim leespubliek, dat enige inspanning niet schuwt, evoceert hij op een gevoelige manier de soms weerbarstige stof, waarin hij diep graaft maar die hij helder en mooi verwoordt. Op die manier zet Pieters zelf aan tot nadenken aan de hand van grote teksten en nodigt hij zijn lezers uit tot een verhelderend gesprek met schrijvers uit het verleden.

Omwille van al deze inhoudelijke en vormelijke kwaliteiten adviseert de jury de respectieve Deputaties de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies 2008 voor essay toe te kennen aan De tranen van de herinnering. Het gesprek met de doden van Jürgen Pieters.

De jury van de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies 2008: Ludo Helsen, Henri-Floris Jespers, Luc Renders, Patrick Lateur, Marcel van Nieuwenborgh, Johan van Iseghem.

Mail deze pagina